Αίτια και θεραπείες του διαβήτη.

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα.

Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι διάφορες τροφές στον οργανισμό χρησιμοποιούνται με τη βοήθεια της ινσουλίνης, η οποία είναι απαραίτητη ώστε τα κύτταρα να παίρνουν την ενέργεια που χρειάζονται.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας.

Ο σακχαρώδης διαβήτης οφείλεται σε ανεπάρκεια έκκρισης ινσουλίνης από το πάγκρεας ή σε μειωμένη αποτελεσματικότητα της ινσουλίνης που παράγεται. Στη συγκεκριμένη πάθηση, το σάκχαρο που παίρνει ο οργανισμός από τις τροφές παραμένει στο αίμα και δεν μπαίνει στα κύτταρα. Για το λόγο αυτό, βρίσκεται σε υψηλές ποσότητες στο αίμα.

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 900.000 διαβητικοί, εκ των οποίων οι μισοί είναι χωρίς αγωγή και μόνο οι 250.000 είναι σωστά ρυθμισμένοι.
Ποια είναι τα συμπτώματα του διαβήτη;

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι:
• αυξημένη δίψα
• πολυουρία
• κούραση
• έντονη πείνα που οδηγεί σε πολυφαγία
• απώλεια βάρους
• θάμπωμα στην όραση

Πόσοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;

• σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
• σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• ο διαβήτης κύησης
• ο λανθάνων αυτοάνοσος διαβήτης των ενηλίκων
• ο δευτεροπαθής διαβήτης, ως συνέπεια άλλων νοσημάτων και μετά από λήψη ορισμένων φαρμάκων

Η πλειοψηφία των διαβητικών ανήκουν σε έναν από τους δύο τύπους:

α) σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, στον οποίο το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη. Εμφανίζεται κατά κανόνα σε παιδιά και νέους ενήλικες. Όλοι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, χρειάζονται ινσουλίνη για να διατηρήσουν το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα.

β) σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, στον οποίο το πάγκρεας παράγει μεν ινσουλίνη, αλλά όχι όση χρειάζεται ο οργανισμός ή η ινσουλίνη δε λειτουργεί αποτελεσματικά. Εμφανίζεται συχνότερα σε ενήλικες ή σε υπέρβαρα άτομα. Η εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 έχει λάβει διεθνώς το χαρακτήρα επιδημίας. Αντιμετωπίζεται με υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση και αργότερα με την προσθήκη αντιδιαβητικών δισκίων στη θεραπευτική αγωγή. Σε κάποια χρονική στιγμή θα χρειαστεί και προσθήκη ινσουλίνης.


Παράγοντες κινδύνου
Όσον αφορά στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 δεν υπάρχουν, γνωστοί τουλάχιστον, παράγοντες κινδύνου.
Αντίθετα, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπάρχουν παράγοντες κινδύνου και είναι οι ακόλουθοι:
• Ηλικία >= 45 χρόνια.
• Αυξημένο σωματικό βάρος (Δείκτης μάζας σώματος >= 25 kgr/m2).
• Γενετική προδιάθεση ( Συγγενείς 1ου βαθμού με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2).
• Καθιστική ζωή.
• Υπέρταση (ΑΠ>=140/90 mm/Hg).
• Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων (>= 250mg/dl).
• Χαμηλά επίπεδα HDL-χοληστερόλης (<=35 mg/dl).
• Ιστορικό αγγειοπάθειας.

Επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη
Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την καρδιά, τα μάτια, τα νεφρά, τα νεύρα και τα πόδια.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική, ώστε ο διαβητικός να ακολουθήσει ορισμένη θεραπεία, όχι μόνο για την ανακούφιση των συμπτωμάτων αλλά και για την αποφυγή ή καθυστέρηση ανάπτυξης χρόνιων επιπλοκών.

Βάσεις της θεραπείας:
• Εφαρμογή ειδικής δίαιτας.
• Μείωση σωματικού βάρους.
• Αύξηση της σωματικής άσκησης.
• Διακοπή του καπνίσματος.
• Χορήγηση ινσουλίνης άμεσα, όταν με τα δισκία δεν επιτυγχάνεται καλή ρύθμιση.
• Εξατομικευμένη εκπαίδευση του ασθενούς από τους επαγγελματίες υγείας, με βάση τις δικές του ανάγκες.
• Αμφίδρομη επικοινωνία ασθενούς με το γιατρό με στόχο να κινητοποιηθεί, ώστε να πετύχει καλύτερη ρύθμιση.
• Συστηματική εφαρμογή αυτοελέγχου, όσον αφορά στο βάρος σώματος και στο σάκχαρο αίματος (μετά από νηστεία και 2 ώρες μετά το φαγητό).
• Περιοδικός έλεγχος από καρδιολόγο, οφθαλμίατρο, διαβητολόγο και με εκτέλεση διαφόρων εξετάσεων.

Οδηγίες Πρόληψης:
• Μέτρηση σακχάρου αίματος στους ενήλικες ανά τριετία και ανά 2ετία στα παχύσαρκα άτομα
• Σωστή διατροφή:
-Αποφυγή ραφιναρισμένων υδατανθράκων (ζάχαρη, λευκό αλεύρι, σακχαρούχα ποτά).
-Πρόσληψη υδατανθράκων που ανευρίσκονται στο ρύζι, στα δημητριακά, στα όσπρια και στα περισσότερα φρούτα (από δομούνται αργά και έτσι διατηρούν σταθερό τον δείκτη σακχάρου).
• Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
• Συστηματική φυσική άσκηση

Ο διαβήτης αποτελεί απλώς, μία διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου;

 

συνοψίζοντας: Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από ανώμαλο μεταβολισμό του σακχάρου, των λιπών και των πρωτεϊνών, όλων των βασικών δηλαδή υλικών, που χρησιμοποιεί ο οργανισμός στην δομή και στις καύσεις του.

Χρησιμοποιούμε μόνο μετρήσεις σακχάρου αίματος, για να τον διαγνώσουμε, επειδή οι μετρήσεις αυτές είναι πιο εμφανείς, απλές, εύκολες και εύχρηστες.
Όμως αυτή η υφιστάμενη γενικευμένη διαταραχή του μεταβολισμού, μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε όλα τα όργανα του σώματος, δέρμα, αγγεία, καρδιά, νεφρά, εγκέφαλο, είναι συχνά χωρίς συμπτώματα και απαιτεί για να διορθωθεί μία συνολική αλλαγή στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες και όχι για παράδειγμα, ένα απλό περιορισμό στην κατανάλωση της ζάχαρης.

Πότε ένας άνθρωπος πάσχει από διαβήτη; Όταν ισχύει έστω και ένα από τα παρακάτω:
Α. Όταν το σάκχαρο που μετράται στο αίμα, ενώ είναι νηστικός προ της 9.00πμ και χωρίς να έχει φάει εννέα ώρες προ της μέτρησης, είναι πάνω ή ίσον με 126mg/dl, ακόμα και εάν δεν έχει κανένα σύμπτωμα.
Β. Όταν έχει εμφανή συμπτώματα λόγω του διαβήτη, ήτοι πολυδιψία, πολυουρία, απώλεια βάρους και σε τυχαία μέτρηση κατά την διάρκεια της ημέρας, το σάκχαρο είναι μεγαλύτερο ή ίσον του 200mg/dl.
Γ. Όταν δύο ώρες μετά από την πόση ειδικού υγρού κατά την διάρκεια μιας δοκιμασίας, που λέγεται δοκιμασία ανοχής γλυκόζης, το μετρούμενο σάκχαρο είναι ίσον ή μεγαλύτερο του 200mg/dl.
Τονίζουμε και πάλι ότι οι μετρήσεις αυτές δεν αντανακλούν την συνολική βλάβη του μεταβολισμού, αλλά ένα τμήμα της που αφορά το σάκχαρο, συχνά χρειάζονται επανάληψη σε δεύτερη μέτρηση και αποτελούν εκτός από διαγνωστικά εργαλεία, ένα μόνο δείκτη της συνολικής δυσαρμονίας.

Ποια τα συμπτώματα του διαβήτη;
Συχνά ο διαβήτης δεν έχει συμπτώματα.
Τα συμπτώματα του διαβήτη, όταν υπάρχουν, είναι πολυουρία, πολυδιψία, απώλεια βάρους.

Γιατί οι διαβητικοί δεν έχουν ενιαία θεραπευτική αντιμετώπιση και άλλοι χρειάζονται φάρμακα, ενώ άλλοι ινσουλίνη; Οι μορφές της διαταραχής του μεταβολισμού δεν είναι ίδιες σε όλους. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη, που εκκρίνεται από το πάγκρεας. Σε ορισμένες μορφές του διαβήτη, η ορμόνη αυτή εκκρίνεται σε χαμηλά επίπεδα ή καθόλου και απαιτείται συμπληρωματική ή και αποκλειστική χορήγηση ινσουλίνης. Σε άλλες μορφές διαβήτη δεν υπάρχει ανεπάρκεια της ορμόνης και η διαταραχή του μεταβολισμού, διορθώνεται με κατάλληλη διατροφή και φάρμακα.

Γιατί ο διαβήτης αφορά όλα τα συστήματα του οργανισμού; Διότι είναι μια πολυσυστηματική νόσος, που βλάπτει όλα τα όργανα του οργανισμού, στα αρχικά μάλιστα στάδια ύπουλα, χωρίς συμπτώματα, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της άριστης αντιμετώπισής του. Καταστρέφει τα μάτια, την καρδιά, τον νεφρό, τον εγκέφαλο, τα αγγεία, τα νεύρα. Ακόμα και στις μορφές που δεν υπάρχει ανάγκη για ινσουλίνη το πάγκρεας εξαντλείται πρόωρα, εάν δεν υπάρξει σωστή αντιμετώπιση, με συνέπεια την μετάπτωση στην ινσουλίνη.

Τι σημαίνει άριστη αντιμετώπιση του διαβήτη; Επειδή ο διαβήτης είναι συνολική, επιβλαβής για όλα τα όργανα μεταβολική διαταραχή, ο στόχος δεν είναι μόνο το σάκχαρο. Η άριστη θεραπεία περιλαμβάνει οπωσδήποτε τρεις βασικούς στόχους:
Α. Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, η οποία αποτελεί ένα δείκτη των επιπέδων του σακχάρου πολλών ημερών κάτω από7%.
Β. Αρτηριακή πίεση αίματος, για να μην επιβαρύνονται επιπρόσθετα τα όργανα και για να διατηρούνται οι επανορθωτικές τους εφεδρείες,κάτω από 125-75mmHg.
Γ. Κακή χοληστερόλη LDL μικρότερη από 95mg/dl, για να αποφεύγονται οι καταστροφικές βλάβες που επιδεινώνονται με την αύξηση της LDL.
Αυτοί οι στόχοι στον διαιτοεξαρτώμενο ή φαρμακοεξαρτώμενο διαβήτη πρέπει να επιτυγχάνονται με κατά το δυνατόν, λιγότερα φάρμακα και ενδέχεται να είναι πιο αυστηροί, αναλόγως των ευρημάτων της εξειδικευμένης, παθολογικής, κλινικοεργαστηριακής, ιατρικής εξετάσεως.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για την πρόληψη και θεραπεία του διαβήτη εκτός από την χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, όταν είναι απαραίτητη;

Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα και στις περιπτώσεις μικρότερων αυξήσεων του "ζαχάρου" του αίματος;
Σημαντική είναι η άσκηση και η απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους.

Η επιστήμη χρησιμοποιεί σήμερα ένα ειδικό δείκτη, τον δείκτη ΒΜΙ, ο οποίος ισούται με το βάρος δια του τετραγώνου του ύψους. Σήμερα, η ιατρική επιστήμη αντιμετωπίζει το κάθε άτομο ξεχωριστά, θέτοντας εξατομικευμένους στόχους ΒΜΙ, αναλόγως των ευρημάτων της εξειδικευμένης, κλινικοεργαστηριακής, ιατρικής εξέτασης.
Η λήψη μέτρων είναι απαραίτητη, ακόμη και στις περιπτώσεις που το σάκχαρο είναι οριακά φυσιολογικό.
Η διατροφή πρέπει να είναι χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, που ευρίσκονται στο βούτυρο, κρέατα, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέμα γάλακτος και υψηλή σε φυτικές ίνες.

Αποφεύγετε τα γλυκά, το αλάτι και το αλκοόλ.

Πηγή: Καρδιολογικό Βήμα