Δενδρολίβανο

Το δενδρολίβανο (αρχ. ελλ. ἀπόσπληνος), γνωστό και ως αρισμαρί, στην Κύπρο είναι γνωστό με το όνομα λασμαρί, είναι αρωματικός, αειθαλής θάμνος ο οποίος ανήκει στο γένος Ροσμαρίνος και στην οικογένεια των Χειλανθών.

 

Tο γένος Rosmarinus περιλαμβάνει, εκτός του γνωστού (R. officinalis) που αναφέρεται και ως λιβανωτίς (Διοσκ.) και ως δενδρολίβανον το φαρμακευτικόν, και μερικά άλλα είδη, μεταξύ των οποίων και τα ακόλουθα: Ροσμαρίνος ο εριοκάλυξ (R. eriocalyx) και Ροσμαρίνος ο γναφαλώδης (R. tomentosus).
Η λατινική ονομασία του φυτού Rosmarinus σημαίνει δροσιά της θάλασσας και είναι σύνθετη από τις λέξεις ros (δροσιά) και marinus (θαλάσσιος), γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα, αρκούμενο μόνο στην υγρασία που έρχεται από τη θάλασσα.
Γνωστό φυτό στην αρχαιότητα όταν οι Αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές και γιορτές, σε στολισμούς κτηρίων, ναών και ως καύσιμο για θυμίαμα.
Η καταγωγή του είναι από τις περιοχές της Μεσογείου αλλά σήμερα εκτός από τις περιοχές αυτές καλλιεργείται ως καλλωπιστικό για τα ωραία κυανά άνθη του σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και τις εύκρατες περιοχές της Αμερικής.
Περιέχει τανίνη και αιθέριο έλαιο, το οποίο εξάγεται με απόσταξη κυρίως από τις κορυφές των ανθοφόρων βλαστών.
Τα άνθη του προτιμώνται από τις μέλισσες και γίνονται πηγή για την παραγωγή μελιού.

 

Μαγειρική

Οι τρυφεροί βλαστοί και τα φύλλα του δενδρολίβανου χρησιμοποιούνται ως αρωματικό σε πολλά φαγητά. Στα ψητά δίνει μία ιδιαίτερη γεύση. Στη ζαχαροπλαστική το χρησιμοποιούν κυρίως στα γλυκά του κουταλιού.

Άλλες χρήσεις

Από τα φύλλα του δενδρολίβανου εξάγεται ένα υγρό που χρησιμοποιείται στην παρασκευή φαρμάκου για τους ρευματισμούς, για τους διάφορους ερεθισμούς του στόματος καθώς και για το βήχα. Από τους βλαστούς εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη σαπωνοποιία, καθώς και με κατάλληλη επεξεργασία στην παρασκευή εντομοκτόνων.

Παραδοσιακή ιατρική

Στην παραδοσιακή ιατρική σύμφωνα με τον Αγάπιο στον Γεωπονικό (παρ.148) χρησιμοποιείτε:

• για θεραπεία κάθε αρρώστιας των σπλάγχνον
• Καίγοντας ξύλο δεντρολίβανου και σε μορφή καρβουνόσκονης ασπρίζει τα δόντια και θεραπεύει κάθε αρρώστια τον δοντιών.
• Τοποθετώντας φύλλα δεντρολίβανου στο στρώμα αποτρέπει τους εφιάλτες.
• Κοπανίζοντας τα φύλλα και τοποθετώντας στην πληγή βοηθάει να επουλώσει και να θεραπεύσει καρκινικές εξελκώσεις (φάγουσα)
• Φτιαγμένο κουτάλι από το ξύλο του δεντρολίβανου προστατεύει από τα μικρόβια.
• Κάνοντας Φλασκί από ξύλο δεντρολίβανου βοηθάει να συντηρηθεί χωρίς να αλιωθεί το κρασί. Ακόμα βάζοντας φύλλα δεντρολίβανου στο βαρέλι βοηθάει να μην χαλάσει το κρασί.
• Καίγοντας το δεντρολίβανο, η μυρωδιά του απομακρύνει τους σκορπιούς, φίδια. Επίσης καίγοντας δεντρολίβανο καθαρίζει τον αέρα από μικρόβια.
• Βράζοντας το δεντρολίβανο ως ρόφημα βοηθάει να θεραπευτή ή "κάυσιν τον στόμαχον"

Άλλοι αναφέρουν ότι θεραπεύει την "ατονία της καρδιάς", τα τραύματα, τη δυσεντερία και τους ρευματισμούς. ``Στην Κρήτη συνιστάται για τον "τριχοφά" ή "τριχοφάγο" (αλωπεκία).

Σε έρευνες έχουν δείξει ότι αυξάνει την ορμόνη αυξητική ορμόνη νευρικός αυξητικός παράγοντας (NGF).

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Παραπομπές

1. ἀπόσπληνος , ἡ
2. http://www.theplantlist.org/browse/A/Lamiaceae/Rosmarinus/
3. A Dictionary of True Etymologies
4. Mengena, T., et al. Comparative evaluation of the antimicrobial activities of essential oils of Artemisia afra, Pteronia incana and Rosmarinus officinalis on selected bacteria and yeast strains. Lett Appl Microbiol. 28(4):291-296, 1999.
5. Boatto, G., et al. Composition and antibacterial activity of Inula helenium and Rosmarinus officinalis essential oils. Fitoterapia. 6:279-280, 1994.
6. al-Sereiti, M. R., et al. Pharmacology of rosemary (Rosmarinus officinalis Linn.) and its therapeutic potentials. Indian J Exp Biol. 37(2):124-130, 1999.
7. Kosaka, K., et al. Carnosic acid, a component of rosemary (Rosmarinus officinalis L.), promotes synthesis of nerve growth factor in T98G human glioblastoma cells. Biol Pharm Bull. 26(11):1620-1622, 2003.