Βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο

Το θεωρούσαμε ταπεινό και άγνωστο οι περισσότεροι αυτοφυές  βότανο της Ελληνικής υπαίθρου που όμως παγκόσμια  η σύγχρονη επιστήμη έχει στρέψει την προσοχή της πάση δύναμη πάνω του.

Εκατοντάδες κλινικές μελέτες τόσο in vivo, όσο και in vitro έχουν παρουσιαστεί για το σπαθόχορτο σε διεθνή ιατρικά συνέδρια, όχι μόνο για τις εν πρώτης γνωστές δράσεις του, αλλά ακόμα και για τα ευεργετήματα του σε αυτοάνοσα ανίατα νοσήματα.

Ας τα πάρουμε από την αρχή προκειμένου να το γνωρίσουμε καλύτερα.

Βάλσαμο

Το βάλσαμο (επιστ. Υπερικόν το διάτρητον, Hypericum perforatum) είναι φυτό του γένους Υπερικόν.

Ήταν γνωστό ως υπερικό στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ στη νεότερη Ελλάδα είναι γνωστό ως βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, ενώ στην ξένη (αγγλική) βιβλιογραφία αναφέρεται ως St. John's wort. Αϊ Γιάννη.

Σύσταση του φυτού

Τα φύλλα του Βάλσαμου είναι φωτεινά κίτρινα-πορτοκαλί και τα πέταλα συνήθως κίτρινα.

Όταν γυρίσουν προς το φως, αποκαλύπτουν ημιδιαφανείς στιγμές, που δίνουν την εντύπωση πως είναι διάτρητες. Οι κουκίδες αυτές δεν είναι όμως τρύπες, αλλά έγχρωμα αιθέρια έλαια και ρητίνες.

Αν τρίψει κανείς τις μαύρες αυτές κουκίδες που έχουν τα 5 πέταλα με τα δάχτυλά του, αυτά θα γίνουν κόκκινα.

Για πολλούς φυτοθεραπευτές, αυτές οι κουκίδες περιέχουν μερικά από τα πιο πολύτιμα και αποτελεσματικά φυτικά συστατικά.

Οι στήμονες του φυτού έχουν ιδιαίτερη μορφή, με στερεό κυλινδρικό στέλεχος, με δύο γραμμές που εξέχουν κατά μήκος.

Αυτές οι γραμμές κάνουν τον στήμονα να μοιάζει επίπεδος, πράγμα εντελώς ασυνήθιστο στον κόσμο των φυτών.

Περιέχει υπερικίνη και ψευδο-υπερικίνη, φλαβονοειδή (16% στα φύλλα), ξανθόνες, φαινολικά οξέα και αιθέρια έλαια (0,13% σε ολόκληρο το φυτό).

Φαρμακευτικές ιδιότητες

Το υπερικό ή βαλσαμόχορτο απασχόλησε τη θεραπευτική από την αρχαιότητα:

Ο Γαληνός^[1] και ο Διοσκουρίδης^[2] το αναφέρουν ως διουρητικό, επουλωτικό, εμμηναγωγό, αιμοστατικό^[3].

Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο.

Στις ΗΠΑ, μετά από ένα πρόγραμμα του ABC News τον Ιούνιο του 1997, το υπερικό έγινε το πιο δημοφιλές φυτό, το εναλλακτικό «πρόζακ» (Ladose), για την ήπια και μέτρια κατάθλιψη.

Χρησιμοποιείται επίσης ως αντισπασμωδικό και βελτιωτικό της ποιότητας του ύπνου σε αϋπνίες.

Ήδη, το 1994 στη Γερμανία, συνταγογραφήθηκαν συνταγές για 20 εκατομμύρια ασθενείς. Μόνο στη Μοντάνα των ΗΠΑ καλλιεργούνται σήμερα 500.000 στρέμματα φυτού.

Χρήση

Εξωτερικά χρησιμοποιείται αφού εκχυλισθεί το φρέσκο φυτό σε ελαιόλαδο για πολλές ημέρες (40 έως 50) ως άριστο επουλωτικό σε πληγές και εγκαύματα πρώτου βαθμού.^[4]

Για εσωτερική χρήση, λαμβάνεται:

• Ως έκχυμα: συνήθως ένα κουταλάκι του γλυκού ξερά τριμμένα φύλλα και άνθη σε μία κούπα καυτό νερό, που αφήνεται για 10 με 15 λεπτά για να περάσουν όλα τα συστατικό του φυτού στο νερό, από μία μέχρι τρεις φορές την ημέρα, κατόπιν συμβουλής γιατρού, φαρμακοποιού ή ειδικού.
• Σε κάψουλες ή χάπια, κατόπιν συμβουλής γιατρού ή φαρμακοποιού.
• Σε αλκοολούχο βάμμα, κατόπιν συμβουλής γιατρού ή φαρμακοποιού.

Προφυλάξεις

Το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το ήπαρ προκαλώντας ευαισθησία στο φως.

Σε ορισμένα δέρματα μπορεί να προκαλέσει αντίδραση φωτοευαισθησίας και φωτοδερματίτιδα, που εκδηλώνεται με δερματικούς ερεθισμούς, περιλαμβανομένου του στόματος, της μύτης και των αυτιών. Δεν πρέπει μετά τη χρήση του να ακολουθεί έκθεση στο φως.

Τα σκουρόχρωμα δέρματα δεν προσβάλλονται. Σε πειραματόζωα επηρεάζει τη θερμορύθμιση.

Πάντως, τα περιστατικά φωτοευαισθησίας και παρενεργειών που έχουν καταγραφεί είναι σπάνια και αφορούν ορισμένες περιπτώσεις πολύ υψηλών ημερήσιων δόσεων.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό ορισμένων ενζύμων, κατά συνέπεια χρειάζεται προσοχή όταν χορηγείται ταυτόχρονα με άλλα φάρμακα. Όσοι χρησιμοποιούν Hypericum θα πρέπει να το σταματήσουν, αν λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις εξής δραστικές ουσίες: ινδιναβίρη (crivixan), κυκλοσπορίνη (cyclosporin), θεοφυλλίνη (choledyl, theo-dur, uniphyllin, aberten), διγιτοξίνη (digoxin, lanoxin), panwarfin, και αντισυλληπτικά. Επίσης, επειδή το Ηypericum επηρεάζει νευροδιαβιβαστές, μπορεί να αλληλεπιδρά με διάφορα ψυχοτρόπα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων άλλων αντικαταθλιπτικών.

Σε περίπτωση που λαμβάνονται άλλα φάρμακα πρέπει να ενημερώνεται ο γιατρός ή ο φαρμακοποιός.

 

πηγή: Βικιπαιδια.

 

Καταλήγοντας θα αναφερθώ ακόμα μια φορά στα όπλα που απλόχερα μας χάρισε η φύση για καλή υγεία, αλλά που εμείς με την σειρά μας κάναμε το μέγα λάθος να θέλουμε να την ξεπεράσουμε με τις γνωστές τραγικές συνέπειες που πολλές φορές σας έχω αναφέρει.

Χαρακτηριστικά και πέρα των προαναφερομένων στοιχείων θα σας αναφέρω ότι σήμερα δεν υπάρχει συνέδριο ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑΣ σε όλο τον κόσμο που να μην γίνει αναφορά στα ευεργετήματα του φυτού  

Αϊ Γιάννης.

Θα τονίσω βέβαια και εγώ με την σειρά μου ότι δεν ανήκει στα προσαρμογόνα βότανα και χρειάζεται προσοχή στην χρίση του κυρίως ως ρόφημα, κάψουλες ταμπλέτες ή σιρόπι.

 

Σύντομα σε προσεχή δημοσίευση μας θα σας ενημερώσω για τους τρόπους χρήσης του καθώς και την επεξεργασία που απαιτείται από εσάς.

 

Γιώργος Ερισιάνος Κυριακού                                            

Φαρμακοποιός.

 

Παραπομπές

Jump up ↑ Γαληνός, Περί Κράσεως και Δυνάμεως των Απλών Φαρμάκων, 12.148

1.    Jump up ↑ Διοσκορίδης, Περί ύλης ιατρικής, 3.154

2.    Jump up ↑ Στέφανος Γερουλάνος (04/09/26). «Διοσκουρίδης, ο θεμελιωτής της Φαρμακολογίας». Καθημερινή. http://www.kathimerini.gr/4Dcgi/4dcgi/_w_articles_kathglobal_3_26/09/2004_1283309. Ανακτήθηκε στις 09/02/19. 

3.    Jump up ↑ «St John's Wort Oil». http://www.stjohns-wortoil.com/st-johns-wort-oil-what-you-should-know-about-this-herbal-elixir/.  Ιστορία και χρήση από την αρχαιότητα έως σήμερα.