Ανακαλύψτε την κρυμμένη ζάχαρη . . .

. . . στα τρόφιμα.

Τι τρώνε στ’ αλήθεια τα παιδιά μας;

Από την ώρα που θα γεννηθεί ένα παιδί στην σύγχρονη δυτική κοινωνία, η πρώτη μέριμνα είναι η διατροφή, παράλληλα με την εξασφάλιση της καλής υγιεινής και ιατρικής παρακολούθησης τονίζει η Κάτια Ρωμανού – Οδοντίατρος.

Ο παιδίατρος αναλαμβάνει το ρόλο του βασικού συμβούλου της οικογένειας για την διατροφή του βρέφους και του νηπίου αργότερα, συστήνοντας ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο πλούσιο στις βασικές ομάδες τροφών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά).

Πολλές φορές όμως, άλλα η επιστήμη κελεύει και «άλλαι αι βουλαί» των νηπίων και φυσικά των εμπόρων που επιβάλλονται στο κοινό με την διαφήμιση.

Συχνά τα βρέφη έχουν ανορεξία, ενοχλήσεις από κολικούς, από ανατολή δοντιών, αδιαθεσίες, κ.α.

Τότε το ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής ανατρέπεται.

Στο εμπόριο υπάρχουν όλα τα «αντίδοτα» σπεύδει να μας ενημερώσει η γιατρός.

Ροφήματα για τους κολικούς (πλούσια σε ζάχαρη), γλυκά μπισκοτάκια για τα πρώτα δοντάκια, μεγάλη ποικιλία από ειδικές κρέμες γάλακτος και διατηρημένα φρούτα για να εμπλουτίζεται η γεύση του μωρού και να μην έχει ποτέ … ανορεξία .

Ας θυμηθούμε ακόμα τη διάθεση της ευρείας οικογένειας (παππούδες, γιαγιάδες) να γιορτάσουν το πρώτο δοντάκι του μωρού φτιάχνοντας σπιτικό γλυκό, το οποίο βέβαια πρώτα δοκιμάζει το βρέφος « τιμής ένεκεν ».

Μερικές λανθασμένες αντιλήψεις.

Δεν είναι ακόμα μακριά η αντίληψη αρκετών γιαγιάδων ότι η ζάχαρη δυναμώνει τα κόκκαλα του παιδιού ή ότι τα ροφήματα υπέρτονα σε ζάχαρη ή μέλι ανακουφίζουν από το κρυολόγημα.

Επειδή λοιπόν ο σκοπός του ευ ζην του παιδιού αγιάζει τα μέσα, βλέπουμε παιδιά με πολύ τερηδονισμό από την ηλικία των 18 μηνών, που οφείλεται σε παρατεταμένη χρήση μπιμπερό με γάλα ή ζαχαρούχα αφεψήματα (τσάι, χαμομήλι, κ.α.) κυρίως κατά την νύχτα, ή ακόμα πιπίλα βουτηγμένη σε ζάχαρη ή μέλι για ηρεμιστικό.

Ας σημειώσουμε επίσης ότι η κατανάλωση βρεφικής κρέμας, πέραν της βρεφικής ηλικίας ή από παιδιά με ειδικές ανάγκες (δυσκολία μάσησης) είναι γεύμα άκρως τερηδονογόνο, αν δεν ακολουθεί επιμελές βούρτσισμα των δοντιών αμέσως μετά. Πολύ διαδεδομένη είναι ακόμα η αντίληψη ότι το παιδί δεν χρειάζεται να πλένει τα δόντια του μέχρι να πάει σχολείο, δηλ. μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών.

Η αντίληψη αυτή σχετίζεται με την αναγνώριση της ανάγκης βουρτσίσματος των μονίμων δοντιών που αρχίζουν να ανατέλλουν σ’ αυτήν την ηλικία, παραγνωρίζοντας εντελώς την ανάγκη υγιεινής ή και θεραπείας των νεογιλών δοντιών (ας σημειωθεί ότι τους νεογιλούς γομφίους το παιδί τους αλλάζει στα 11-12 χρόνια και όχι στα 6-7 που αλλάζει τους κοπτήρες).

Την αντίληψη αυτή δυστυχώς συμμερίζεται και μεγάλη μερίδα του ιατρικού κόσμου. Έτσι ο παιδίατρος επιφορτίζεται με έναν ακόμη σημαντικό ρόλο, αυτόν της ενημέρωσης των γονιών για την σημασία της διατήρησης των νεογιλών δοντιών στο στόμα μέχρι την φυσιολογική τους απόπτωση.

 

Στην προσχολική ηλικία είναι αρκετά τα παιδιά που φοιτούν σε παιδικούς σταθμούς και τρώνε εκεί 2-3 γεύματα (πρωινό, κολατσιό στις 10-11 π.μ. και μεσημεριανό). Τις περισσότερες φορές τα γεύματα αυτά περιλαμβάνουν μαρμελάδα, κέικ, γλυκά μπισκότα και γλυκό για επιδόρπιο.

Ούτε λόγος βέβαια για οδοντόβουρτσα.

Θεωρείται πρακτικά πολύ δύσκολο, άλλωστε οι δασκάλες να επιβλέπουν και την στοματική υγιεινή των παιδιών, πράγμα που είναι δραστηριότητα ρουτίνας στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

 

Με λίγη εκπαίδευση θα μπορούσαν και στην Ελλάδα οι νηπιαγωγοί να επιτελέσουν με επιτυχία αυτό το έργο.

Όσο για τα παιδιά που μένουν στο σπίτι κατά την νηπιακή ηλικία, αυτά απολαμβάνουν περισσότερο από τον καθένα το κουλουράκι που συνοδεύει τον καφέ της μαμάς ή της γιαγιάς, τα γλυκά και τα σοκολατάκια στο μπολ του σαλονιού που προορίζονται για τους επισκέπτες, και βέβαια έχουν συχνά την ευκαιρία να γεμίζουν το καλάθι του σούπερ-μάρκετ με λιχουδιές εφόσον συνοδεύουν την μαμά στα ψώνια, και η μαμά δεν μπορεί βέβαια να τους αντισταθεί.

Κατά την σχολική ηλικία οι συνήθειες αλλάζουν ραγδαία. Το άγχος του πρωινού ξυπνήματος δημιουργεί ανορεξία για πρωινό γεύμα και έτσι συχνά το γάλα μετατρέπεται σε σοκολατούχο.

Το μεσημέρι η επιστροφή από το σχολείο περιλαμβάνει στάση στο περίπτερο για την καθημερινή σοκολάτα, η οποία πολλές φορές καταναλώνεται επί τόπου, πριν από το μεσημεριανό γεύμα, οπότε η ποσότητα του φαγητού μειώνεται στο ελάχιστο. Και το απόγευμα, αφού το παιδί δεν έφαγε ένα επαρκές μεσημεριανό, συμπληρώνεται το διαιτολόγιό του με κέικ, κρουασάν, ψωμί με μαρμελάδα, μέλι και άλλα τερηδονογόνα σνακ.

Στην εφηβεία τα πράγματα αλλάζουν πάλι και γίνονται ακόμη πιο δύσκολα και ανεξέλεγκτα. Ο έφηβος που αρχίζει να βγαίνει με φίλους, θα φάει κυρίως φαστ φουντ και όλα τα διαφημιζόμενα τερηδονογόνα σνακ.

Του γονιού και του γιατρού πλέον δεν τους πέφτει λόγος.

Η υγιεινή μειώνεται κατακόρυφα και η αντίδραση σε οποιαδήποτε συμβουλή για φυσική διατροφή κορυφώνεται.

Η απόλαυση της γεύσης και η ταύτιση με τους συνομηλίκους (πάντα προς το χειρότερο, ή καλλίτερα προς το αντίθετο της γνώμης των γονιών) έχουν τον πρώτο και καθοριστικό λόγο.

Έτσι καταλήγουμε να έχουμε τερηδόνα στα μόνιμα δόντια μόλις ανατείλουν και σε εφήβους που φοράνε σιδεράκια δημιουργείται ουλίτιδα και τερηδόνα πριν το τέλος ακόμα της ορθοδοντικής θεραπείας.

Ο κανόνας και οι εξαιρέσεις του

Ισχύουν άραγε αυτά για όλα τα παιδιά;

Για άλλα λιγότερο και για άλλα περισσότερο, ναι, ισχύουν.

Είναι ένα είδος κουλτούρας της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, η οποία λαβαίνει χώρα στο πλαίσιο της αλλαγής της οικογενειακής και κοινωνικής δομής στις μέρες μας. 

Όσα μέχρι τώρα περιγράψαμε δεν είναι παρά διαπιστώσεις που κάνουμε καθημερινά κατά την άσκηση της οδοντιατρικής για παιδιά επισημαίνει με νόημα η κα Ρωμανού. Καθημερινές παρατηρήσεις και μαρτυρίες των γονιών .

Έτσι κάθε οικογένεια έχει κάτι να αναγνωρίσει που αφορά και το δικό της παιδί.

Η ανάγκη να ανακαλύψουμε την κρυμμένη ζάχαρη στην διατροφή κάθε παιδιού αυξάνεται, καθώς αυξάνονται οι υποχρεώσεις της εργαζόμενης μητέρας η οποία καταφεύγει σε εύκολες λύσεις διατροφής αλλά και με την πληθώρα των τόσο ελκυστικών προϊόντων που καθημερινά κατακλύζουν το εμπόριο και διαφημίζονται στην τηλεόραση.

Χρειάζεται κάθε γονιός να αξιολογεί τι τρώει το παιδί του καθημερινά και να γνωρίζει αν ένα προϊόν περιέχει ζάχαρη.  

Σε όλες τις συσκευασίες τροφίμων αναγράφεται πλέον η περιεκτικότητα των συστατικών, π.χ. ζάχαρη, αλεύρι, κακάο, κ.α.

Πρέπει να μάθουμε να διαβάζουμε τι περιέχουν τα κουτιά που αγοράζουμε.

Λέμε κρυμμένη ζάχαρη, για να τονίσουμε, όχι ότι η ζάχαρη είναι αόρατη, αλλά για να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να συνειδητοποιούμε πόσες φορές την ημέρα και με ποιόν τρόπο ένα παιδί εκτίθεται στην τερηδονογόνο δράση των διαφόρων τροφών (από την καραμέλα και το μπισκοτάκι μέχρι το σοκολατούχο γάλα, τους χυμούς και τα αναψυκτικά).

Πολλές φορές οι γονείς θεωρούν ότι αν το παιδί φάει «λίγη» καραμέλα, «ένα» μπισκότο, ή «ένα» κομματάκι σοκολάτα, αυτό δεν βλάπτει.

Εστιάζουν δηλαδή στο ότι η τερηδονική προσβολή είναι ανάλογη της ποσότητας. Αυτό είναι μια λανθασμένη αντίληψη.

Η δημιουργία τερηδόνας δεν εξαρτάται από τη ποσότητα του γλυκού αλλά από την συχνότητα κατανάλωσής του.

Με άλλα λόγια, ένα κομματάκι σοκολάτας κάνει την ίδια ζημιά που κάνουν πέντε σοκολάτες, αν φαγωθούν όλες μαζί (την ίδια χρονική στιγμή).

Η παραμικρή ποσότητα ζαχαρώδους τροφής, θέτει σε λειτουργία τον μηχανισμό δημιουργίας τερηδόνας που δεν είναι τίποτε άλλο από τη γνωστή εξίσωση:

Δόντι + Μικρόβια σάλιου + Ζάχαρη (σε υγρή ή στερεά μορφή) = ΤΕΡΗΔΟΝΑ.

Η ζάχαρη των τροφών των παιδιών είναι τις περισσότερες φορές κρυμμένη, όχι γιατί δεν την βλέπουμε τονίζει η κυρία Ρωμανού  αλλά γιατί δεν την συνειδητοποιούμε ότι υπάρχει και δεν αξιολογούμε ότι βλάπτει.

Πολλοί γονείς στενοχωριούνται και απορούν:

Μα παιδιά είναι, δεν θα φάνε καθόλου γλυκά; 

Η απάντηση σ’ αυτό είναι:

Και βέβαια θα φάνε γλυκά, μπορούν μάλιστα να μην στερηθούν τίποτα, αλλά δεν θα τα φάνε ανεξέλεγκτα σε ποσότητα, συχνότητα και με έλλειψη βουρτσίσματος.

Η καλύτερη ώρα για να φάει κανείς ένα γλυκό είναι αμέσως μετά το κύριο γεύμα, οπότε θα φάει μικρότερη ποσότητα από αυτήν που θα έτρωγε αν ήταν να χορτάσει με το γλυκό και με την προϋπόθεση ότι έχει την συνήθεια να βουρτσίζει τα δόντια του αμέσως μετά το γεύμα.

Το γλυκό πρέπει να τρώγεται όλο μαζί και όχι λίγο, λίγο.

Και με τις γιορτές τι γίνεται; Ε, κάθε κανόνας έχει και την εξαίρεσή του. Άλλωστε δεν έχουμε κάθε μέρα γιορτή!! Η καθημερινή ρουτίνα διατροφής και στοματικής υγιεινής είναι που κάνει τη διαφορά και είναι αυτή που βάζει τις βάσεις της καλής υγείας μακροχρόνια επισημαίνει η κα Ρωμανού.

« Παν Μέτρων Άριστον »

Η καθημερινή κατανάλωση γλυκών στο ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού όταν γίνεται με σταθερότητα και συνέπεια, επιτυγχάνεται πιο εύκολα και ομαλά απ’ ότι μπορεί αν φανταστεί κανείς.

Ο έλεγχος της διατροφής από την πλευρά της οδοντιατρικής πρόληψης είναι ένας στόχος απόλυτα εφικτός ακόμα και για τα παιδιά με φυσικές δυσκολίες και ιδιαιτερότητες όπως είναι τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Είναι ένας στόχος στα μέτρα κάθε οικογένειας και ένας στόχος που αξίζει να επιτευχθεί.

Σ’ αυτήν την προσπάθεια είναι απαραίτητο τα παιδιά να έχουν την υποστήριξη των γονιών ψυχικά και πρακτικά συμβουλεύει η ειδικός.

Οι γονείς πρέπει να βοηθούν τα παιδιά καθημερινά στη υλοποίηση της πρόληψης και να είναι δίπλα τους με κατανόηση και αγάπη, δημιουργώντας πάνω απ’ όλα τις κατάλληλες θετικές συνθήκες.

Π.χ. δεν μπορούμε να απαγορεύουμε στα παιδιά να τσιμπολογούν γλυκά όταν στο σαλόνι υπάρχει μόνιμα το μπολ με τα σοκολατάκια και τις καραμέλες.

Δεν μπορούμε να περιμένουμε ένα παιδί αν πειθαρχήσει και να μην υποκύψει στους πειρασμούς που εμείς οι ίδιοι βάζουμε μπροστά του.

Αυτό είναι το λιγότερο άδικο γι’ αυτά.

« Μέτρων άριστον » λοιπόν κατά την αρχαία σοφή ρήση και στην κατανάλωση των γλυκών, και όχι μόνο.

Αν θέλουμε να έχουμε με τα παιδιά μας μια σχέση εμπιστοσύνης και υποστήριξης και αν δεν θέλουμε να μετράμε σφραγίσματα από πολύ νωρίς στα παιδικά στοματάκια.

Το όμορφο και γερό στόμα είναι ένα δώρο ζωής που μπορούμε με λίγη καλή θέληση και προσπάθεια να προσφέρουμε στα παιδιά μας.

πηγή: feysbook.gr & protothema