Ηλίαση ή θερμοπληξία ?

Ούτε το ένα, ούτε το άλλο αν μάθουμε

να προστατεύουμε έξυπνα τους αγαπημένους μας

και φυσικά τους εαυτούς μας.
Γιατί πώς να το κάνουμε αλλιώς, η γνώση που αντλείται από το ενδιαφέρον μας για μάθηση,

θα παίξει τον κυρίαρχο ρόλο και στην προστασία

από την ηλίαση ή την θερμοπληξία.

Όμως όπως είναι άλλο η θερμοπληξία και άλλο η ηλίαση, έτσι είναι άλλη προστασία που θέλουν τα βρέφη και τα παιδιά και άλλη οι υπερήλικες ή άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα ανεξαρτήτου αιτιολογίας.

Ας τα πιάσουμε όμως πρώτα από την αρχή.

Θερμοπληξία:
Ο άνθρωπος έχει την δυνατότητα να διατηρεί σταθερή την εσωτερική του θερμοκρασία, ( 36,8 ± 0,4 C ) με τη βοήθεια θερμορυθμιστικών μηχανισμών που διαθέτει.

Αυτό του επιτρέπει να ζει σε περιβάλλοντα με μεγάλες διακυμάνσεις της εξωτερικής θερμοκρασίας 

Ο έλεγχος αυτών των μηχανισμών έχει έδρα μόνο τον εγκέφαλο ουσιαστικά. 

Σε υψηλές θερμοκρασίες το σώμα αποβάλλει θερμότητα περιορίζοντας τις καύσεις του, με διεύρυνση των μικρών αγγείων και με αύξηση της εφίδρωσης και με επιτάχυνση της αναπνοής. 

Η αποβολή θερμότητας γίνεται αναλογικά με αγωγή στο 33% , με ακτινοβολία και μεταγωγή στο 45% και με εξάτμιση στο 22%. 

H θερμοπληξία ανήκει στην κατηγορία των θερμικών κακώσεων κατά το Advanced trauma Life Support, ( ATLS ) μαζί με τις θερμικές κράμπες και την θερμική εξάντληση. 

Στη θερμοπληξία, δηλαδή όταν έχουμε έκθεση σε πολύ υψηλή περιβαλλοντική θερμοκρασία και σε σχετική ατμοσφαιρική υγρασία πάνω από 70%, η θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 40 βαθμούς κελσίου και προκύπτει μια σοβαρότατη διαταραχή στη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και εμφανίζεται συνεπώς με αδυναμία αποβολής της θερμότητας του σώματος. 

 

Κλινικά αναγνωρίζεται από δυο μορφές η Θερμοπληξία: 

Από εκείνη της κλασσικής θερμοπληξίας και της άλλης θερμοπληξίας λόγω επίπονης άσκησης, άθλησης σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών. 

Στην ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ Ή ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ ΗΡΕΜΙΑΣ, που πλήττει κατά κύριο λόγο ηλικιωμένα άτομα, πάσχοντες από καρδιαγγειακές παθήσεις, ή και άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα, το κύριο αίτιο εκδήλωσης της είναι η έκθεση σε ακραία υψηλές θερμοκρασίες για μερικές ώρες, φορές και ημέρες που δεν έχουν επαρκείς μηχανισμούς θερμορύθμισης και προσαρμοστικότητας σε αυτές. 

Στη ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ ΛΟΓΩ ΑΣΚΗΣΗΣ, που πλήττει κατά κύριο λόγο νεαρά και αθλούμενα ή εργαζόμενα άτομα, το κύριο αίτιο εκδήλωσης είναι η άθληση ή η άσκηση σε ακραία υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες υπό το καθεστώς συνάμα και υφιστάμενου υψηλού ποσοστού ατμοσφαιρικής υγρασίας κοντά στο 65 με 85%.

 

Επικίνδυνη παράγοντες θερμοπληξίας:

Πέρα των προαναφερομένων συνθηκών.

• Χρόνια νοσήματα υπό φαρμακευτική αγωγή.  
• Παχυσαρκία.
• Ανίσχυρο ανοσοποιητικό σύστημα. ( Από δίαιτα η φαρμακευτική αγωγή ) 
• Ακραίες ηλικίες ( Υπερήλικες , νεογνά ή και βρέφη ) 
• Εργασία ή άσκηση , παρουσία υψηλού ποσοστού υγρασίας και υψηλής θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα. 
• Έλλειμμα ενυδάτωσης ή αφυδάτωσης, κατανάλωση αλκοόλ, καφέ ή και φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων ( Κύρια των ψυχοτρόπων, κορτιζόνης κ.α. ) 
• Ιστορικό παλαιότερης θερμοπληξίας ή και συγγενής διαταραχή του μηχανισμού εφίδρωσης ή και των μηχανισμών θερμορύθμισης.

Πρώιμα και όψιμα συμπτώματα θερμοπληξίας:

Τα πρώιμα συμπτώματα είναι τα εξής.

• Δυνατός πονοκέφαλος ή ακόμα και σκοτοδίνη.
• Ατονία και αίσθημα εγκατάλειψης δυνάμεων.
• Δέρμα καυτό, ερυθρό, σκληρό και ξηρό.
• Τάση για λιποθυμία.
• Πτώση της αρτηριακής πίεσης.
• Μυϊκές κράμπες.
• Ναυτία ή και έμετος.
• Ταχύπνοια, ( Ανάσα σκύλου ) ταχυκαρδία με προοδευτικά εξασθενημένους σε ένταση σε παλμούς.

Τα όψιμα συμπτώματα της θερμοπληξίας είναι τα εξής:

• Υψηλός πυρετός με ή χωρίς την εκδήλωση σπασμών.
• Εμετοί ή και διάρροιες.
• Απουσία εφίδρωσης.
• Απώλεια αισθήσεων, περιβάλλοντος, τόπου και χρόνου. ( Σοκ )
• Διαταραχή της πηκτικότητας του αίματος. ( Υπερβολική αραίωση )
• Αιμορραγία, ρινορραγία.

Μπορεί να επέλθει ακόμα και έμφραγμα του μυοκαρδίου, αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις, ραβδομυολυση, οξεία νεφρική και αναπνευστική ανεπάρκεια, ανουρία, πνευμονικό οίδημα, κωματώδης κατάσταση και θάνατος. ( 15 - 20% περίπου των περιπτώσεων )

 

Αντιμετώπιση:

Η αντιμετώπιση της θερμοπληξίας, απαιτεί την άμεση μείωση της θερμοκρασίας του σώματος τους.

Θεωρητικά εύκολο με την πρόκληση εφίδρωσης, την χρήση ανεμιστήρων, κρύων επιθεμάτων κύρια σε μέτωπο και θώρακα και αν είναι εφικτό τα δροσερά μπάνια με στόχο η θερμοκρασία του σώματος του να φτάσει κάτω του 38.   

Σε βαριές περιπτώσεις με απώλεια αισθήσεων καλούμε το ΕΚΑΒ για την μεταφορά του σε νοσοκομείο που σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται ακόμα και η μεταφορά του σε Μ.Ε.Θ.

 

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να κινηθούμε άμεσα.

 

Ηλίαση:

Οι ομάδες υψηλού κινδύνου και στην ηλίαση είναι κοινές με αυτές της θερμοπληξίας.

Ηλίαση αναφέρουμε την παθολογική κατάσταση που προκαλείται από παρατεταμένη έκθεση της κεφαλής και του αυχένα, κύρια κατά τις θερμές ώρες της ημέρας, στην ηλιακή ακτινοβολία, χωρίς κάλυμμα.

Εμφανίζεται όταν η ηλιακή ακτινοβολία είναι έντονη, άμεση και κάθετη.

 

Συμπτώματα:

• Ερυθρό και ζεστό δέρμα προσώπου.
• Ηλιακό πιθανό έγκαυμα σε αυχένα, μέτωπο και παρειές.
• Ταχυκαρδία με δυνατό και σφριγηλό παλμό.
• Πονοκέφαλο, αδυναμία, ναυτία, ίλιγγο, παραισθήσεις, παραλήρημα
• Έξαψη, εμετούς.
• Σε βαριές περιπτώσεις, εμφανίζονται σπασμοί και απώλεια συνείδησης.

 

Αντιμετώπιση:

• Μεταφέρουμε τον πάσχοντα σε δροσερό και σκιερό μέρος.
• Του ανασηκώνουμε ελαφρά το κεφάλι ή τον βάζουμε σε ημίκαθεστη θέση .
• Αφαιρούμε τον ρουχισμό του.
• Δροσίζουμε το κεφάλι και τον αυχένα του, με νερό ή χρησιμοποιώντας δροσερά επιθέματα.
• Αν έχει πλήρως τις αισθήσεις του και μπορεί να καταπιεί, του χορηγούμε κλασματικά άφθονα υγρά.
• Απαγορεύεται η χορήγηση αλκοολούχων, ανθρακούχων πότων, καφέ και φαγητού.

Πρόληψη:

Θεωρώ πως είναι αυτονόητη την πρόληψη από τους μεγάλους και την καθοδήγηση προς τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Έφηβοι και παιδιά θα πρέπει να ενημερώνονται επακριβώς για αυτά που θα τους συμβούν και πέρα της αποφυγής για μεγάλα χρονικά διαστήματα έκθεσης στον ήλιο θα πρέπει να φορούν καπέλο, ανοικτού χρώματος μακό μπλούζα και ασφαλώς φυσικό βιολογικό αντηλιακό.

 

 

Γιώργος Ερισιάνος Κυριακού

Φαρμακοποιός

 

 

Διαβάστε ακόμα: 

Αντηλιακά: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε.  &  Προστατευτείτε έξυπνα από τον ήλιο με βιολογικά αντηλιακά.  &  Τα οφέλη του θαλασσινού νερού!  &  Πρέπει να πίνεις 8 ποτήρια νερό την ημέρα ?  &  Ενυδάτωση.