Σύκα. Είναι μόνο νόστιμα φρέσκα ή αποξηραμένα ?

Ένα πραγματικά πεντανόστιμο φρούτο του καλοκαιριού που ατυχώς για όλους μας η εποχή του είναι πολύ μικρή και με χειρότερο

την δυσκολία που έχει να  φτάσει στο τραπέζι μας εκτός και αν έχουμε συκιά στον κήπο.

Βέβαια υπάρχει και στην αποξηραμένη του μορφή που δεν του αφαιρεί καμία από τις θρεπτικές του ιδιότητες.

Σήμερα θα τα μάθουμε όλοι με κάθε τους λεπτομέρεια γιατί κατά μεγάλο ποσοστό τα σύκα μπορεί να θεωρηθούν ως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό Ελληνικό φρούτο και μάλιστα του αρχαίου Αθηναϊκού κράτους.

 

Ιστορία:

Η εμπορεία των σύκων αποτελούσε μια καλή πηγή εσόδων του αρχαίου Αθηναϊκού κράτους και μάλιστα σώζονται συνταγές τόσο αποξήρανση του, όσο και λήψης του από τότε.

Αποτελούσαν ακόμα και κύρια πηγή διατροφής των ζωντανών που εξέτρεφαν οι Αθηναίοι για την κατανάλωση του συκωτιού τους και αυτό προκύπτει από την ετοιμολογία των ονομασιών. ( Σύκο, Συκώτι )

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι σύκο στην αρχαιότητα σήμαινε ως υπονοούμενο και το γυναικείο γεννητικό όργανο.

Συκιές θα συναντήσουμε μόνο και σε άλλες μεσογειακές χώρες, μα η Ελλάδα κρατά μακρά τα σκήπτρα μόνη με παραδοσιακές συνταγές. 

Αναλυτικά:

Βοτανικά το σύκο ανήκει στην οικογένεια των MORACEAE, όπως και τα μούρα του γένους FICUS.

Το επιστημονικό του όνομα είναι Ficus carica και είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και αντιοξειδωτικά.

Τα αποξηραμένα σύκα θα μπορούσαν εύκολα να χαρακτηριστούν συμπυκνωμένη πηγή βιταμινών και μετάλλων.

Ποικιλίες

Υπάρχουν εκατοντάδες καλλιεργούμενες ποικιλίες συκιάς οι οποίες μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις τύπους:

1.  Ποικιλία άγρια.

Ο καρπός της δεν είναι βρώσιμος αλλά χρησιμοποιείται για τη γονιμοποίηση των σμυρναϊκών σύκων «αρίνιασμα».

2.  Ποικιλία Σμυρναϊκή ή μονόφορη.

Όλες οι μορφές της δίνουν άριστης ποιότητας νωπά ή ξερά σύκα.

3.  Ποικιλία Κηπευτική.

Καρποφορεί δύο ή τρεις φορές το χρόνο με πρώτη σοδειά τον Ιούνιο.

Οι σπουδαιότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι η Καλαμών, η Βασιλική Μαύρη ( Μονόφορη, έγχρωμη ), η Βασιλική λευκή, τα Μαύρα Μαρκοπούλου, το Πολίτικο ( Μονόφορη, λευκή ), η Πρασινοσυκιά Λέσβου,η Φρακασάνα ( Δίφορη, λευκή ), η Βασιλική λευκή ( Μονόφορη ), τα μαντουλάρικα  ( Αττικής ), η σμυρναική ( Σύκα μπαρδατζίκια ) κτλ.

Σύκα και υγεία

Τα φρέσκα σύκα, και κυρίως τα μαύρα, περιέχουν φλαβονοειδή  ( Γνωστες ιαματικες ουσιες ) πολυ-φαινολικά αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως καροτένια, λουτεΐνη, τανίνες, χλωρογενικό οξύ κ.α.

Η αντιοξειδωτική αξία τους είναι συγκρίσιμη με εκείνη των μήλων  ( 3200 umol/100g ).

Επιπλέον, τα φρέσκα σύκα περιέχουν αντι-οξειδωτικές βιταμίνες όπως η βιταμίνη Α ,η Ε και η Κ.

Όλα αυτά τα συστατικά των σύκων βοηθούν στη δέσμευση των επιβλαβών ελευθέρων ριζών του οξυγόνου ( Που παράγονται από το σώμα ή να προέρχονται από το περιβάλλον ) και έτσι συμβάλλουν στην προστασία μας από διάφορες εκφυλιστικές ασθένειες και λοιμώξεις.

Επίσης τόσο τα φρέσκα, όσο και τα ξηρά σύκα περιέχουν βιταμίνες κύρια του συμπλέγματος Β, όπως νιασίνη, πυριδοξίνη, φυλλικό και παντοθενικό οξύ. Αυτές οι βιταμίνες λειτουργούν σαν συν-παράγοντες για το μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών.

Πρέπει επίσης, να αναφέρουμε ότι έρευνες δείχνουν πως το χλωρογενικό οξύ των σύκων μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης σε διαβήτη τύπου 2.  

Τα ξηρά σύκα είναι πηγές μετάλλων όπως το ασβέστιο, ο χαλκός, το κάλιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. 100 γραμμάρια ξηρών σύκων περιέχουν 640 mg καλίου, 162 mg ασβεστίου, και 2,03 mg σιδήρου.

Το κάλιο είναι ένα σημαντικό συστατικό των κυτταρικών και των σωματικών υγρών, που βοηθά τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και στη φροντίδα της αρτηριακής πίεσης.

Ο χαλκός απαιτείται για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Ο σίδηρος  απαιτείται για τον σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, καθώς και για την κυψελοειδή οξείδωση. Βέβαια οι περιεκτικότητες σε διάφορα συστατικά μπορεί να διαφέρουν , ανάλογα με την ποικιλία του σύκου.

Το σύκο – λόγω των πολλών ινών που περιέχει - συμβάλλει στην καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας.

Προσοχή

Στα φύλλα του σύκου ή στο κοτσάνι (ειδικά του άγουρου φρούτου), υπάρχει ένα γαλακτώδες παχύρευστο υγρό, το οποίο όταν έρθει σε επαφή με το δέρμα πιθανόν να δημιουργήσει αίσθηση φαγούρας ή καψίματος.

Υπάρχουν άτομα που εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία ή και αλλεργία. Για οποιαδήποτε σχετική συμβουλή πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.

Έχει παρατηρηθεί επίσης δυσανεξία ή αλλεργία από την κατανάλωση σύκων. Είναι καλό, τα άτομα με ιστορικό αλλεργιών να συμβουλεύονται τον γιατρό τους.

Συμπερασματικά:

Το σύκο είτε φρέσκο, είτε αποξηραμένο έχει θέση στην διατροφή μας και μάλιστα περίοπτη.

Είναι ακόμα ένα μεγάλης αξίας Ελληνικό φρούτο.

 

Γιώργος Ερισιάνος Κυριακού

Φαρμακοποιός

 

Διαβάστε ακόμα:  

φρούτα και λαχανικά  &  Τα φρούτα του καλοκαιρού και οι θερμίδες τους  &  Αποξεραμένα φρούτα  &  Γιατί πρέπει να πλένετε τα φρούτα σας καλά ?  &  Φάτε όπως οι Έλληνες !

 

 

 

 

 

Με τη συνεργασία των:

Δήμητρα Ξενάκη, Χημικός, ( M.Sc. , PHD Δομικής Χημείας Τροφίμων )

Βίκυ Γαλαυτή , Τεχνολόγος Τροφίμων