Βότανα. Επιτέλους ας μιλήσουμε με ειλικρίνεια.

Το να μην γνωρίζεις γενικότερα δεν είναι κακό

με δεδομένο ότι θα ρωτήσεις, θα διαβάσεις

και στο τέλος θα μάθεις.
Το να μεταφέρεις σκόπιμα λάθος πληροφορίες προκειμένου να αυξήσεις τα έσοδα είναι άτιμο.
Τέλος όταν αυτό γίνεται θέτοντας σε κίνδυνο

την υγεία συνανθρώπων μας είναι απεχθές

και κατακριτέο από όποια οπτική γωνιά και να το δεις. 

Αυτό το αναφέρω γιατί στις μέρες μας παρατηρείτε το θλιβερό φαινόμενο ορισμένοι εμπορευόμενοι των βοτάνων να τα παρουσιάζουν όλα ως πανάκεια εκθέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των πελατών τους ( ) ουσιαστικά.
Τέλος ευθύνη έχουν και αρκετοί ισότοποι που προκειμένου κάτι να δημοσιεύσουν, αφιλτράριστα αναδημοσιεύουν την λάθος πληροφορία.
Ένα μικρό παράδειγμα θα σας παρουσιάσω σήμερα από γνωστά κοινά βότανα θα έλεγα επιμένοντας ασφαλώς εκεί που θα πρέπει να δήξετε προσοχή.

Αγριάδα ή άγρωστις ή αγρόπυρο:
Πωλείται ακόμα και στις λαϊκές αγορές.
Πρόκειται για ένα ζιζάνιο που βρίσκεται σε αγρούς ακόμα και στο καλλωπιστικό γκαζόν.
Συλλέγεται την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Φορές επίσης μπορούμε να το καλλιεργήσουμε και με σπόρους για να το εμπορευτούμε.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Το ρίζωμα του, που αποξηραίνεται στη σκιά, αφού πρώτα πλυθεί καλά από τα χώματα.
Ένδειξη: Κυρίως πίνεται ως αφέψημα για διουρητικό και για κάποιους πιο τολμηρούς για τις πέτρες στα νεφρά.
Προσοχή: Είναι τοξική και πολύ δραστική.
Έτσι επειδή είναι πολύ δραστική η αγριάδα πρέπει να καταναλώνεται με προσοχή και αυστηρό μέτρο.
Το αφέψημα χρειάζεται να είναι πολύ αραιωμένο και μόνο 1 φορά την ημέρα καθώς υπάρχει περίπτωση αφυδάτωσης και εάν . . . . διαλυθούν απότομα οι πέτρες να τραυματίσουν την ουροδόχο κύστη ή και τους ουρητήρες και να παρατηρηθεί αίμα στα ούρα.

Βαλεριάνα, κέντρανθος ( Κόκκινη βαλεριάνα )
Η βαλεριάνα είναι γνωστή από την αρχαιότητα.
Από τον 18ο αιώνα χρησιμοποιείται ως κατευναστικό του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Η κόκκινη βαλεριάνα έχει ανάλογη δράση και χρησιμοποιείται στην κεντρική Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία.
Τη βαλεριάνα τη βρίσκουμε κοντά σε ποτάμια και καταρράκτες, σε ελώδεις περιοχές και σε δάση. Το φυτό μπορεί να καλλιεργηθεί με σπόρους και μεταφυτεύοντας τις παραφυάδες σε βάθος 30 εκ. σε ελαφρύ έδαφος. Προτιμάει εδάφη ξηρά και πολύ ήλιο.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ρίζες της, οι οποίες συλλέγονται το φθινόπωρο και αποξηραίνονται στη σκιά, αφού πρώτα τις πλύνουμε καλά.
Ένδειξη: Σε μορφή εγχύματος λειτουργεί ως ήπιο κατευναστικό, αλλά βοηθά και στην αντιμετώπιση προβλημάτων αϋπνίας.
Προσοχή: Οι υψηλές και συνεχείς δόσεις μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για περισσότερες από 8 συνεχείς ημέρες.
Επίσης, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι ενισχύει τη δράση των υπνωτικών φαρμάκων.
Σκόπιμο είναι να αποφεύγεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας.

Βερβάσκο ή φλόµος:
Πρόκειται για ένα πολύ κοινό φυτό στη χώρα μας, που μπορεί επίσης να πολλαπλασιαστεί και με την καλλιέργεια σπόρων.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη, αποξηραμένα σε σκιά σε ξηρές εποχές, στον αέρα. Τα συλλέγουμε από τα διετή φυτά από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Ένδειξη: Το έγχυμα ενδείκνυνται για τον παραγωγικό βήχα και τη βρογχική καταρροή.
Προσοχή: Το έγχυμα πρέπει να διηθείται με πανί, για να απομακρύνονται οι τρίχες που έχει το φυτό.

Γλυκάνισο ή άνισο:
Είναι ένα μονοετές φυτό με χαρακτηριστική ωραία μυρωδιά, του οποίου η καλλιέργεια γίνεται με σπόρους που φυτεύονται την άνοιξη σε σειρές.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Ο καρπός (αποξηραμένος), που συλλέγεται τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.
Ένδειξη: Το πίνουμε για να αντιμετωπίσουμε τη βρογχική καταρροή.
Προσοχή: Αντενδείκνυται σε άτομα με υπερευαισθησία στον άνισο ή στη μινθόλη.
Μπορεί να προκαλέσει ποικίλες αλλεργικές αντιδράσεις. ( Δερματικές, αναπνευστικές, γαστρεντερικές )

Γεντιανή:
Είναι πολυετές φυτό, αυτοφυές στην Ελλάδα.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Η αποξηραμένη ρίζα, που ξεθάβεται το φθινόπωρο.
Ένδειξη: Το έγχυμα δίνεται ως διεγερτικό της όρεξης.
Προσοχή: Γενικά δεν πρέπει να καταναλώνεται σε υπερβολικές δόσεις γιατί είναι τοξικό. Αντενδείκνυται σε άτομα με έλκος στομάχου ή/και δωδεκαδακτύλου.
Υπερευαίσθητα άτομα μπορεί να εμφανίσουν πονοκέφαλο

Δυόσµος:
Η καλλιέργειά του γίνεται με παραφυάδες σε ελαφρύ, όχι πολύ στεγνό έδαφος.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του φυτού, που συλλέγονται ακριβώς πριν την άνθιση και αποξηραίνονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C.
Ένδειξη: Το αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται εξωτερικά σε μυαλγίες και νευραλγίες.
Πρέπει όμως να αποφεύγεται η επαφή των παρασκευασμάτων που περιέχουν αιθέριο έλαιο με το πρόσωπο και με τη μύτη.
Ως έγχυμα χρησιμοποιείται κατά της γαστρίτιδας, των κολικών και της δυσπεψίας.
Διευκολύνει την έκκριση της χολής.
Επίσης, υποβοηθά την εφίδρωση στον πυρετό και τη γρίπη.
Το βράσιμο των φύλλων σε νερό και η εισπνοή των υδρατμών βοηθά κατά του κρυολογήματος.
Προσοχή: Πρέπει να αποφεύγεται η παρατεταμένη χρήση του αιθέριου ελαίου για εισπνοές.
Δεν πρέπει να δίνεται σε παιδιά για διάστημα μεγαλύτερο από 3 ημέρες, ενώ πρέπει να αποφεύγεται στα βρέφη.
Μπορεί να μειώσει τη ροή του γάλακτος, γι’ αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή κατά τη γαλουχία.
Επίσης, πρέπει να χρησιμοποιείται με μεγάλη προσοχή κατά την κύηση.
Η χρήση παρασκευασμάτων με δυόσμο αντενδείκνυται σε άτομα με απόφραξη του χοληδόχου πόρου ή και με σοβαρή ηπατική βλάβη.

Δεντρολίβανο ή αρισµαρές:
Είναι ένας μεσογειακός θάμνος που πολλαπλασιάζεται με βλαστούς που αφήνονται να βγάλουν ρίζες ή αναπτύσσονται από σπόρους.
Το συλλέγουμε φρέσκο όλο τον χρόνο.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τόσο τα ξηρά (αποξηραίνονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C), όσο και τα χλωρά φύλλα.
Ένδειξη: Εξωτερικά χρησιμοποιείται σε ερεθισμούς του δέρματος και σε εντριβές για ρευματικές παθήσεις, διότι προκαλεί τοπική υπεραιμία.
Όταν λαμβάνεται εσωτερικά, δρα ως τονωτικό, σαν εμμηναγωγό και εκτρωτικό.
Το έγχυμα μπορεί επίσης να χρησιμεύσει και κατά της πιτυρίδας, ως τελευταίο ξέπλυμα στα μαλλιά.
Προσοχή: Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει σπασμούς και ίλιγγο.

Θυμάρι:
Θάμνος που βρίσκεται σε άγρια κατάσταση ή καλλιεργείται με σπόρους που φυτεύονται σε σειρές.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα κλαδιά του, που συλλέγονται πριν την άνθιση και κατά τη διάρκειά της το καλοκαίρι. Το φυτό αποξηραίνεται σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C.
Ένδειξη: Το έγχυμα χρησιμοποιείται για λοιμώξεις του θώρακα και ως αποχρεμπτικό σε βρογχική καταρροή.
Προσοχή: Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης, σε πολύ υψηλές τοξικές δόσεις μπορεί να προκαλέσει πονοκέφαλο, ίλιγγο και νεφρικές διαταραχές.

Μάραθο ή µάλαθρο:
Χρησιμοποιείται από τους ρωμαϊκούς χρόνους και πιστεύεται ότι βοηθάει στο αδυνάτισμα.
Μάλιστα, λέγεται ότι το όνομά του προέρχεται από το ρήμα μαραίνω που σημαίνει αδυνατίζω.
Στην Ελλάδα το συναντούμε ως αυτοφυές σε ξηρούς τόπους.
Η καλλιέργειά του γίνεται με σπόρους που σπέρνονται σε σειρές.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ώριμοι καρποί ( Αποξηραμένοι ) που συλλέγονται το φθινόπωρο.
Ένδειξη: Το έγχυμα και το αφέψημα χρησιμοποιούνται ως φάρμακα του πεπτικού συστήματος, για τη δυσπεψία, τους κοιλιακούς και στομαχικούς πόνους, αλλά και για τους κολικούς.
Το έγχυμα ( Με την προσθήκη μελιού ) χρησιμοποιείται για τη βρογχική καταρροή.
Προσοχή: Έχουν αναφερθεί περιστασιακές αλλεργικές αντιδράσεις από το δέρμα και τους βλεννογόνους.
Επίσης, σε μεγάλες δόσεις προκαλεί μέθη.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στην εγκυμοσύνη και στη γαλουχία.

Μαντζουράνα:
Είναι αυτοφυής στην Ελλάδα, αλλά καλλιεργείται και με σπόρους.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του φυτού, που συλλέγονται από τον Ιούλιο μέχρι τον Αύγουστο και αποξηραίνονται στη σκιά.
Ένδειξη: Το αφέψημα είναι ορεκτικό, ευεργετικό για το στομάχι, αντισπασμωδικό, διουρητικό.
Το κατάπλασμα με οινόπνευμα χρησιμεύει στον καθαρισμό των πληγών.
Πολλές θεραπευτικές ιδιότητες αποδίδονται στη μαντζουράνα, αλλά μέχρι στιγμής δεν είναι καλά τεκμηριωμένες επιστημονικά.
Προσοχή: Τοξικό.
Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να γίνει ηπατοτοξική, γι’ αυτό και η κατάχρηση του αφεψήματος είναι επικίνδυνη.
Προσοχή επίσης χρειάζεται και στην εξωτερική εφαρμογή του φυτού.
Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι περιέχει σε χαμηλές συγκεντρώσεις αρβουτίνη και υδροκινόνη, που οδηγούν σε αποχρωματισμό του δέρματος.

Νεροµολόχα ή αλθέα:
Είναι ένα φυτό πολύ κοινό στην Ελλάδα που καλλιεργείται κιόλας.
Πολλαπλασιάζεται με τη ρίζα, σπανίως και με σπόρους.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Οι ρίζες, οι οποίες συλλέγονται στο τέλος του φθινοπώρου, αποθηκεύονται σε δροσερό μέρος και στη συνέχεια ξεφλουδίζονται και ξηραί-νονται σε θερμοκρασία 50-60° C.
Επίσης, τα φύλλα και τα άνθη, που συλλέγονται το καλοκαίρι.
Ένδειξη: Τα φύλλα και τα άνθη χρησιμοποιούνται όμοια με τη μολόχα.
Επιπλέον, οι ρίζες έχουν αντιφλεγμονώδη δράση σε ήπιες φλεγμονές του γαστρικού βλεννογόνου.
Προσοχή: Η ταυτόχρονη χρήση με άλλα φάρμακα μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφησή τους.

Ρίγανη:
Είναι ένα βότανο διαδεδομένο από την αρχαιότητα.
Η σύγχρονη έρευνα έχει ανακαλύψει τις αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της.
Είναι αυτοφυές σε ασβεστούχα και πυριτιούχα εδάφη σε ζεστές περιοχές, σε φτωχά βοσκοτόπια, στην άκρη των δρόμων και αλλού.
Μπορεί και να καλλιεργηθεί όταν πάρουμε ολόκληρο το φυτό και το μεταφυτέψουμε.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα υπέργεια τμήματα του ανθισμένου φυτού, αποξηραμένο σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C.
Ένδειξη: Το έγχυμα δίνεται κατά του βήχα, σε βρογχική καταρροή και γενικά στις παθήσεις των αναπνευστικών οδών.
Χρησιμοποιείται ως διουρητικό, σε ενοχλήσεις του ουροποιητικού συστήματος, σε κοιλιακά άλγη, καθώς και για γαργάρες και πλύσεις του στόματος.
Είναι αντιφλεγμονώδες για τον λάρυγγα και τα ούλα.
Το μάσημα ριγανόξυλου ανακουφίζει τον πονόδοντο.
Προσοχή: Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής επαρκής επιστημονική τεκμηρίωση για την αποτελεσματικότητα του φυτού και αυτό πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ως προς την αναμενόμενη θεραπευτική του δράση.

Ταραξάκο ή πικραλίδα ή αγριοµάρουλο ή αγριοράδικο:
Είναι πολύ κοινό φυτό και το συναντάμε σε χωράφια, στις άκρες των δρόμων και σε ακαλλιέργητες περιοχές.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Η ρίζα, η οποία πρέπει να κόβεται κατά μήκος πριν αποξηρανθεί στον ήλιο ή στη σκιά και συλλέγεται το φθινόπωρο. Επίσης τα φύλλα, καθώς και ολόκληρο το φυτό.
Ένδειξη: Το έγχυμα από τα φύλλα και ο χυμός τους έχουν διουρητική και ορεξιογόνο δράση. Επίσης, διευκολύνουν την έκκριση της χολής.
Προσοχή: Όπως συμβαίνει και με όλα τα φυτά που περιέχουν πικρά συστατικά, μετά την κατανάλωσή του μπορεί να προκληθεί πεπτική δυσανεξία λόγω γαστρικής υπεροξύτητας.
Η χρήση παρασκευασμάτων με ταραξάκο αντενδείκνυται σε άτομα με απόφραξη του χοληδόχου πόρου και συναφείς παθήσεις.
Σε περιπτώσεις με πέτρες στη χοληδόχο κύστη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο κατόπιν ιατρικής συμβουλής.

Τουσσιλάγκο ή βήχιο ή χαµαιλεύκη:
Πρόκειται για ένα πολύ κοινό πολυετές ελληνικό φυτό που συναντάται σε υγρά μέρη.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα άνθη, που συλλέγονται νωρίς την άνοιξη και αποξηραίνονται σε σκιά, και τα φύλλα, που συλλέγονται τον Μάιο και τον Ιούνιο και αποξηραίνονται στον ήλιο.
Ένδειξη: Ο Ιπποκράτης και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως αποχρεμπτικό.
Το έγχυμα από το φυτό αυτό χρησιμοποιείται σε οξεία βρογχική καταρροή και σε ήπιες φλεγμονές του στοματικού και φαρυγγικού βλεννογόνου.
Προσοχή: Τοξικό.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισότερο από 4-6 εβδομάδες συνολικά κατ’ έτος.
Η χρήση παρασκευασμάτων με τουσσιλάγκο αντενδείκνυται σε άτομα με πέτρες στη χοληδόχο κύστη, με απόφραξη του χοληδόχου πόρου και συναφείς παθήσεις.
Εφιστάται η προσοχή κατά την παρασκευή και τη χρήση του, δεδομένου ότι το φυτό περιέχει ηπατοτοξικά συστατικά και η ημερήσια δόση δεν πρέπει να υπερβαίνει συνολικά τα 100 μg σε αυτά τα συστατικά.

Φασκόµηλο ή αλισφακιά:
Πρόκειται για ένα φυτό που συνδέεται με τη μακροβιότητα.
Είναι αυτοφυές στις χώρες της Μεσογείου, αλλά καλλιεργείται και σε κήπους με σπόρους ή κομμάτια ρίζας.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα φύλλα του, που συλλέγονται το καλοκαίρι, αποξηραμένα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35° C, αλλά και χλωρά.
Ένδειξη: Το φυτό έχει αντιμικροβιακές και στυπτικές ιδιότητες.
Το έγχυμα χρησιμοποιείται εξωτερικά σε φλεγμονές των βλεννογόνων και εσωτερικά στη δυσπεψία. Επίσης, είναι ιδανικό για γαργάρες και στοματικές πλύσεις.
Προσοχή: Δεν πρέπει να από όσους έχουν επιληψία, υπέρταση και από τα μικρά παιδιά.
Επίσης, σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει δηλητηριάσεις.
Η παρατεταμένη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε επιληπτικούς σπασμούς.
Να είμαστε προσεκτικοί κατά την κύηση και την γαλουχία.

Χαµοµήλι:
Είναι ένα πολύ κοινό και γνωστό φυτό στη χώρα μας.
Καλλιεργείται μερικές φορές με σπόρους, που σπέρνονται αργά το φθινόπωρο ή την άνοιξη.
Το άγριο χαμομήλι ανθίζει από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο.
Χρησιμοποιούμενα μέρη: Τα «κεφάλια», αποξηραμένα σε σκιά και σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 35˚ C.
Ένδειξη: Εσωτερικά, κυρίως ως έγχυμα χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στομαχικών διαταραχών και μολύνσεων του στόματος ή του λάρυγγα.
Εξωτερικά με τη μορφή εγχύματος σε κομπρέσες χρησιμοποιείται σε δερματικά εξανθήματα, σε εγκαύματα και σε φλεγμονές των ματιών.
Προσοχή: Για τις πλύσεις των ματιών με χαμομήλι εφιστάται η προσοχή κατά τη διήθηση του εγχύματος, ώστε να μην υπάρχουν κόκκοι γύρης ή σκόνη στο διήθημα, που μπορεί τελικά να επιδεινώσουν το πρόβλημα.
Επίσης, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για παρατεταμένο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Συμπερασματικά:
Στα βότανα οφείλουμε την υγεία μας είτε άμεσα, είτε έμμεσα με τις αντιγραφές που έχουμε κάνει για να δημιουργήσουμε φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα.
Όμως αυτό δεν αλλάζει τόσο την τοξικότητα που ορισμένα βότανα έχουν όσο και την δραστικότητα που φορές ακούγονται ή καλύτερα γράφονται υπερβολές.
Αξίζει να σημειωθεί πως στα 3.500 αναγνωρίσιμα βότανα που υπάρχουν καταγεγραμμένα, μόνο τα 300 περίπου είναι προσαρμογόνα και στερούνται παρενεργειών.
Σαφέστατα υπάρχουν αυτά που οι παρενέργειες τους είναι ήπιες, αλλά υπάρχουν και τα αλλά που ναι μεν στα χέρια του ειδικού θα μας δώσουν λύση, αλλά δεν παύουν να είναι τοξικά.
Διαβάστε, ρωτήστε, γνωρίστε τα βότανα σωστά, αξίζει τον κόπο. 

Δεν είναι πολλά αυτά που πρέπει να ξέρετε.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας στο
e-mail g.g.erisianos@gmail.com ή στο τηλέφωνο 6942.598.834



Γιώργος Ερισιάνος Κυριακού
Φαρμακοποιός



Διαβάστε ακόμα:
Φαρμακείο της φύσης.  &  Τα σύκα, σύκα και την σκάφη, σκάφη ακόμα και για τα βότανα.  &  Πως να συντηρήσετε τα βότανά σας  &  Βότανα και συμπληρώματα διατροφής.  &  Προσαρμογόνα βότανα ?